Content navigation
Pedagogia speziala
La pedagogia speziala s'occupa d'uffants e da giuvenils cun in basegn da furmaziun spezial. Quests uffants e quests giuvenils vegnan sustegnids cun mesiras spezialas en lur furmaziun (a partir da la naschientscha fin al 20. onn da la vita accumplì). Els han il dretg d'ina scolaziun speziala e d'in sustegn tras persunal spezialisà en l'educaziun prescolara pedagogic-curativa, en la pedagogia curativa da scola, en logopedia u en terapia da psicomotorica. In basegn da furmaziun spezial vegn constatà, sch’in uffant u in giuvenil è restrenschì u periclità en ses svilup u sch’el na po betg pli suandar l’instrucziun da la scola regulara senza sustegn specific. La pedagogia speziala s’occupa plinavant d’uffants e giuvenils che han cumprovadamain grondas difficultads en lur cumpetenza sociala ed en lur capacitad d’emprender e da prestaziun. Per la scolaziun d'uffants e da giuvenils cun in basegn da furmaziun spezial èn cumpetents ils chantuns.
Scleriment, diagnosa e decisiun
-
Per ils scleriments, per las diagnosas, per las cussegliaziuns e per ils tractaments datti en ils chantuns posts correspundents (tranter auter ils Servetschs psicologics da scola). Ina scolaziun speziala ha lieu suenter ina dumonda, suenter scleriments e suenter ina decisiun d'assegnaziun. Las dumondas pon vegnir fatgas en emprima lingia da persunas d'instrucziun, da medias e da medis, da servetschs spezials (p.ex. dals Servetschs psicologics da scola), d'autoritads da scola, d'autoritads tutelaras.
En quasi tut ils chantuns vegnan ils scleriments fatgs dals Servetschs psicologics da scola, dals Servetschs psicologics d'uffants e da giuvenils u d'autras spezialistas e d'auters spezialists.
La dumonda, sch'in uffant che ha in basegn da furmaziun spezial duai frequentar ina scola regulara (scolaziun integrativa) u ina scola speziala, vegn eruida tras ina Procedura d'evaluaziun standardisada (PES). La procedura duai gidar a registrar sistematicamain differentas infurmaziuns da l'uffant. En quest connex na duai ina mesira betg vegnir effectuda tras singuls caracteristicums (p.ex. in donn), mabain il basegn effectiv vegn eruì sin basa da finamiras da svilup e da furmaziun transparentas. Il scleriment vegn fatg en dus pass da process standardisads (evaluaziun da basa ed evaluaziun dal basegn). Quests pass èn puspè repartids en singuls elements e duain gidar a rimnar indicaziuns da differentas funtaunas d'infurmaziun.
Tras la Procedura d'evaluaziun standardisada pon las applitgadras ed ils applitgaders (Servetsch psicologic da scola, post da scleriment) far in giudicament cumplessiv e multidimensiunal e furma l'emprima basa per ina promoziun intenziunada en ils conturns ch'èn previs per quai.
La Procedura d'evaluaziun standardisada vegn applitgada, sche las resursas da la pedagogia speziala ch'èn avant maun localmain na bastan betg e sche resursas supplementaras ston vegnir messas a disposiziun per la furmaziun e per l'educaziun. Questa procedura è primarmain ina basa da decisiun per ils chantuns per ordinar mesiras rinforzadas da pedagogia speziala.
Cun l'introducziun da la Procedura d'evaluaziun standardisada (PES) vegnan bandunads ils criteris da la AI che s'orientavan fin ussa en emprima lingia a limitas. Da nov vegn la prioritad messa sin las finamiras da svilup e da furmaziun dals uffants e giuvenils cur ch'i vegn sclerì il basegn.
Cumpetenza
-
En Svizra è la scolaziun adequata d'uffants e da giuvenils che han in basegn da furmaziun spezial u che han in impediment francada en la lescha. Dapi l'onn 2008 è la pedagogia speziala sulettamain l'incumbensa dals chantuns. Quai vul dir che la cumpetenza professiunala, giuridica e finanziala da la scolaziun speziala è chaussa dals chantuns. Pervia da questa nova repartiziun da las incumbensas è mintga chantun obligà da definir en in concept da pedagogia speziala sia purschida concernent la pedagogia speziala e las mesiras.
Furmas da scolaziun speziala
-
En ils chantuns vegnan purschidas las suandantas furmas da scolaziun speziala:
Educaziun prescolara pedagogic-curativa
Scolaziun integrativa
En l'educaziun prescolara pedagogic-curativa vegnan tractads uffants che han in impediment u che pateschan d'in svilup retardà, restrenschì u periclità. Da las mesiras da sustegn, che vegnan fatgas en in context famigliar, pon profitar uffants a partir da lur naschientscha fin maximalmain 2 onns suenter l'entrada en scola.
La scolaziun integrativa consista da l'integraziun cumplaina u parziala d'uffants u da giuvenils che han in basegn da furmaziun spezial en ina classa da la scola regulara:
Classas spezialas
- cun profitar da las mesiras da pedagogia speziala che la scola porscha e/u
- cun ordinar mesiras rinforzadas che sa basan sin la Procedura d'evaluaziun standardisada (scolaziun speziala integrativa).
Classas spezialas: En classas spezialas vegn admess mo in dumber reducì da scolaras e da scolars che han in svilup periclità e che na pon – cun gronda probabilitad – betg suandar l'instrucziun en la scola regulara pervia da lur difficultads (p.ex. difficultads da cumportament u d'emprender). Las classas spezialas èn in gener da scolaziun tranter la scola regulara e la scola speziala. Classas spezialas existan però mo pli en singuls chantuns.
Scola speziala
La scola speziala è ina part dal stgalim da furmaziun obligatoric ed è spezialisada sin tschertas furmas d'impediment u sin difficultads d'emprender e da cumportament. La scola speziala accepta mo uffants e giuvenils che han – sin basa da la Procedura d'evaluaziun standardisada – in dretg cumprovà sin mesiras rinforzadas. Ella è suttamessa ad ina procedura chantunala da permissiun. Ella po esser cumbinada supplementarmain cun ina purschida staziunara da collocaziun u cun ina purschida d'assistenza en structuras dal di.
Purschidas pedagogic-terapeuticas sco logopedia e terapia psicomotorica
Purschidas pedagogic-terapeuticas sco logopedia e terapia psicomotorica: En la logopedia vegnan diagnostitgads e tractads disturbis da la lingua, da la pronunzia, da la vusch e da la communicaziun. La terapia psicomotorica s'occupa da l'effect reciproc tranter recepir, sentir, pensar, muventar e cumportament sco er da sia expressiun corporala. Tar tuttas duas purschidas terapeutic-pedagogicas vegnan planisadas, realisadas ed evaluadas las mesiras da terapia correspundentas.
Finamiras da l'instrucziun e pretensiuns
-
Las finamiras da l'instrucziun e las pretensiuns per uffants e per giuvenils che han in basegn da furmaziun spezial èn concepidas en moda individuala, uschia ch'ellas correspundan a las abilitads da las scolaras e dals scolars pertutgads. En spezial dependan ellas dal gener da l'impediment: Ina deblezza sensorica u fisica na chaschuna betg a priori ina restricziun da l'emprender cognitiv. En quest cas stattan a disposiziun meds d'instrucziun spezials ed agids per ademplir las pretensiuns e las finamiras da la scola regulara.
En l'auter cas, sch'il svilup da l'abilitad d'emprender d'ina scolara u d'in scolara è restrenschì e na permetta betg da s'orientar vi dals plans d'instrucziun da la scola regulara, han las finamiras da l'instrucziun fixadas l'intent da cuntanscher ina independenza uschè gronda sco pussaivel ed ina integraziun sociala uschè buna sco pussaivel.
En tuts dus cas vegni empruvà da chattar – tras las finamiras da l'instrucziun – l'equiliber optimal tranter il svilup maximal dal potenzial (sin plaun cognitiv ed en general) da mintga uffant u da mintga giuvenil cun promover il medem mument la realisaziun da sasez. Mintga furma da scola (scola speziala u scolaziun integrativa) emprova da cuntanscher quest equiliber.
Ils cuntegns e las finamiras da l'instrucziun ed il svilup vegnan fixads adina pli savens en Plans da svilup individuals (PSI) che vegnan elavurads d'ina gruppa interdisciplinara d'expertas e d'experts che han da far cun l'uffant u cun il giuvenil. Questa moda da proceder pretenda ina buna coordinaziun e collavuraziun tranter las differentas parts involvidas. Quellas sa scuntran regularmain per valitar da nov e per adattar las finamiras.
Giudicament da las scolaras e dals scolars
-
La procedura da giudicament preferida da la pedagogia speziala e curativa è in giudicament cuntinuant e formativ che pussibilitescha in feedback regular per las scolaras e per ils scolars sco er per ils geniturs. Il svilup da l'uffant u dal giuvenil vegn protocollà en in rapport sin la fin da l'onn da scola u sin la fin dal semester. Examens u notas per la fin da l'onn da scola èn plitgunsch l'excepziun. Quellas scolaras e quels scolars ch'èn integrads en la scola regulara e che vegnan scolads tenor il plan d'instrucziun normal vegnan valitads sco lur conscolaras e lur conscolars. Scolaras e scolars cun ina deblezza pon dumandar mesiras da cumpensaziun per lur dischavantatgs (per ex. prolungar il temp dal examen; accumpagnament d’ina terza persuna [per ex. d’in translatur da la lingua da segns durant in examen oral tar in ‘impediment d’udida]; adattaziun da las medias dals examens u er da la furma da l’examen).
Footer
ides@edk.ch
+41 31 309 51 00
Per incumbensa da la CDEP e dal SEFRI
